นักจัดสวน

- 1 -

ผมมีพี่ชายสองคน
ทั้งสองชอบจัดสวน

ย้อนอดีตไปสมัยที่บ้านหลังปัจจุบัน
เพิ่งเสร็จใหม่ๆ
พี่ชายทั้งสองคนช่วยกันสะสมต้นไม้
เตรียมใว้สำหรับสวนใหม่ กับบ้านใหม่

ครั้นพอถึงเวลาจัดจริงๆ
ด้วยความชอบที่ไม่เหมือนกัน
ยากที่จะประณีประนอม
กรรมการกลางอย่างผม
จึงทำการแยกพื้นที่ให้ทั้งสองคน
อยู่กันคนละมุมบ้าน
มีถนนและที่จอดรถขวางใว้
แม้ยังอยู่ในบ้านเดียวกัน
แต่ก็เป็นอิสระจากกัน ระดับหนึ่ง

แต่ละปีผมจะกลับบ้านไม่กี่ครั้ง
ทุกครั้งที่กลับไป ผมจะหงุดหงิดกับสวนของพี่ชายคนโต
เพราะมักจะเห็นต้นไม้ถูกตัด แต่ง
จนขาดความเห็นธรรมชาติ
บางต้นที่ผมรู้สึกว่าควรปล่อยใว้เป็นไม้ใหญ่
ท่านพี่แกก็ตัดให้มันโล่งๆ
บางต้นที่จำได้ว่าครั้งก่อนเคยเห็น
มาครั้งหลังอาจจะไม่เจอมันอีกแล้ว
บางต้นที่ไม่เคยเห็น เพราะครั้งก่อนอาจจะเล็กอยู่
ก็กลับมาโดดเด่นเป็นสง่าขึ้นมา

ต่างกับสวนของพี่ชายคนรอง
แกจะทะนุถนอมต้นไม้
ปล่อยให้แต่ต้นได้โต
หากไม่จำเป็นจริงๆ ก็จะไม่ตัด
ถึงจำเป็นจริงๆ ก็หาทางเลี่ยง
สวนฝั่งนี้จึงออกมาเป็นธรรมชาติ มาก
จนออกจะติดไปทางด้านรกๆ
และแต่ละครั้งที่กลับไปเห็น
สภาพของสวนก็ไม่ค่อยเปลี่ยนแปลงไปมากนัก
ไม้ใหญ่ก็ยังคนเติบใหญ่ ไม้ใหม่ๆไม่ค่อยมีให้เห็น


- 2 -

ผมมีเจ้านายใหญ่อยู่สองคน
คนหนึ่งเป็นฝรั่ง
อีกคนเป็นคนไทย

เจ้านายคนไทยจะเป็นคนค่อนข้างตามใจลูกน้อง
สมมุติว่าสั่งงานลูกน้องคนไหน
แล้วลูกน้องบอกว่า ทำไม่ได้ ไม่สะดวกจะทำ หรือไม่ว่าง
เจ้านายก็ไม่ว่าอะไร อาจจะทำเอง หรือหาคนที่ว่างมาช่วย
ลูกน้องบางคนอยู่กับเจ้านายคนนี้มานาน
นานจนเจ้านายเคยเปรยๆว่า
เจ้านายไม่ไล่ใครออกเด็ดขาด
นอกว่าจะปล่อยให้ลาออกไปเอง
แม้ว่าคนๆนั้นจะไม่มีประโยชณ์ใดๆต่อองกรณ์อีกเลย

หรือแม้แต่บางคนถูกจ้างมาด้วยค่าตอบแทนที่สูง
แต่กลับไม่ยอมทำอะไร
เอาเปรียบคนอื่น เจ้านายคนนี้ก็ไม่ว่าอะไร
ประมาณว่า ใครจะทำอะไร หรือไม่ทำอะไร
เจ้านายคนไทยคนนี้ก็ไม่ว่าอะไร
ถือเป็นเจ้านายในอุดมคติของคนที่ไม่อยากทำอะไร
แต่เป็นเจ้านายที่ทำเป็นทองไม่รู้ร้อน สำหรับคนที่ถูกเอาเปรียบ
และแน่นอนลูกน้องที่ถูกเอาเปรียบสามารถเข้าไปบ่นให้เจ้านายฟังได้
เจ้านายจะรับฟังอย่างตั้งใจ
แต่ท้ายที่สุด เจ้านายก็ไม่ทำอะไร
ปล่อยให้ทุกอย่างดำเนินไปตามธรรมชาติ

ต่างจากเจ้านายฝรั่ง
ซึ่งผมไม่ค่อยคุ้นเคยมากนัก
แต่รุ่นพี่หลายคนเล่าให้ฟังว่า
ถ้าหากทำงานโครงการกับเจ้านายคนเก่า
แล้วได้กำไรมากมาย โบนัสปลายปีก็จะตามมามากมายเช่นกัน
และหากหมดโครงการแล้วไม่มีโครงการต่อ
เจ้านายฝรั่งก็จะไล่ออกเลย รอให้มีโครงการใหม่
ถึงค่อยติดต่อมาร่วมงานกันอีกครั้ง
และในขณะทำโครงการนั้น
หากความสามารถไม่เหมาะสมกับค่าตอบแทน
เจ้านายฝรั่งก็เรียกร้องให้พัฒนาขึ้นไปสู่ระดับที่เหมาะสม
หากไม่สามารถทำได้ ก็ต้องจากกัน
แน่นอนว่าในการทำงานแต่ละครั้ง
ก็จะมีคนเก่าคนใหม่คละเคล้ากันไป
คนใหม่ที่เก่งก็เติบโต คนเก่าหรือคนใหม่ที่ไร้ประโยชณ์ก็ถูกกันออกไป

ลูกน้องอาจจะรักเจ้านายคนไทย
แต่เจ้านายฝรั่งกลับเป็นที่ชื่นชอบของผู้บริหารมากกว่า



- 3 -


ระหว่างที่ผมและเพื่อนร่วมงาน
ปรึกษากัน ถึงการวางแผนการทำงานโครงการใหม่
เราหยิบยกปัญหาที่เกิดขึ้น และคาดการณ์ปัญหาที่จะเกิดขึ้น
ผมนึกวิธีการดูแลสวนของพี่ชายทั้งสองคนของผม

บางทีวิธีการบริหารจัดการคน
มันก็ไม่ต่างจากการดูแลต้นไม้ในสวนของเรา

บางต้นสวยงามอยู่แล้ว อาจจะแค่ต้องใส่ปุ่ยเพิ่ม
บางต้นอาจจะต้องถูกตัดแต่งเพื่อลดขนาดให้เหมาะกับสภาพ
บางต้นจะต้องถูกตัดทิ้งเพื่อเปิดโอกาสให้ต้นอื่น
และบางครั้งเราก็ต้องลงต้นไม้ใหม่บ้าง

แค่ไหนละคือความพอดี

ดูเหมือนว่า คำตอบครอบจักรวาลคือ
เรื่องนี้มันเป็นศิลปะ

อืม


ปล..

โดยส่วนตัวชอบสวนญี่ปุ่น
ถ้าทำสวนเองเมื่อไหร่
จะออกแนวนี้